"Asr?n Projesi" Marmaray Tarihi Törenle Aç?ld?

Asya ile Avrupa k?talar? aras?nda denizin alt?ndan kesintisiz demiryolu ula??m? sa?layacak dünyan?n en büyük ve önemli projelerinden Marmaray, Cumhurba?kan? Abdullah Gül ve Ba?bakan Recep Tayyip Erdo?an taraf?ndan aç?ld?. 

Cumhuriyetin kurulu?unun 90`?nc? y?l?nda hizmete giren Marmaray, 153 y?ll?k geçmi?i ile "Asr?n Projesi" olarak adland?r?l?yor. Marmaray, teknolojik alt yap?s?, ekonomik büyüklü?ü, demiryolu ula??m?na kazand?raca?? ivme ve daha birçok yenilik bak?m?ndan dünyada ilkleri içinde bar?nd?r?yor. 

Sultan Abdülmecid hayal etti

?stanbul Bo?az?`n?n alt?ndan geçecek bir demiryolu tüneli ile ilgili ilk dü?ünce 1860 y?l?nda Sultan Abdülmecid taraf?ndan dile getirildi. ?stanbul Bo?az? alt?ndan geçi? ilk olarak deniz dibi üzerine in?a edilen sütunlar?n üzerine yerle?tirilen tünel olarak planland?. Bu fikir, izleyen dönem içerisinde daha ileri düzeyde de?erlendirildi ve 1902 y?l?nda bir tasar?m geli?tirildi. Bu tasar?mda ?stanbul Bo?az?`n?n alt?ndan geçen bir demiryolu tüneli öngörülüyordu ancak tasar?mda, deniz dibi üzerine yerle?tirilen bir tünelden bahsedildi. O zamandan bu yana, çok farkl? fikir ve dü?ünceler denendi ve yeni teknolojiler tasar?ma dönü?tü. ?stanbul Bo?az?`n?n alt?ndan geçen bir demiryolu toplu ula??m ba?lant?s? iste?i, 1980`li y?llar?n ba?lar?nda giderek artt? ve 1987`de ilk geni? kapsaml? fizibilite etüdü gerçekle?tirildi.

Çal??malar sonucunda bugünkü projede belirlenen güzergah, en iyi güzergah olarak belirlendi. 1987 y?l?nda ana hatlar?yla belirlenen proje, ilerleyen y?llarda tart???ld? ve 1995`te, daha detayl? etüt ve çal??malar?n gerçekle?tirilmesine ve 1987`deki yolcu talebi tahminleri dahil olmak üzere fizibilite etütlerin güncellenmesine karar verildi.

?lk kazma 2004’te vuruldu

Bu çal??malar 1998 y?l?nda tamamland?. Elde edilen sonuçlar daha önceden elde edilen sonuçlar?n do?rulu?unu gösterdi. Projenin ?stanbullular?n her geçen gün artan trafik sorunun da çözümünde önemli ölçüde katk? sa?layaca?? belirlendi. 1999 y?l?nda Türkiye ve Japon Uluslararas? ??birli?i Bankas? (JBIC) aras?nda bir finansman anla?mas? imzaland?. Kredi anla?mas?, projenin ?stanbul Bo?az?`n?n geçi?i bölümü için öngörülen finansman?n temelini olu?turdu ve Mart 2002`de proje için ihale dokümanlar? haz?rland?. Ayn? y?l bo?az tüp geçi?i ve yakla??m tünelleri ile 4 istasyon in?aat?n? kapsayan sözle?me BC1 Demiryolu Bo?az Tüp Geçi?i ?n?aat?, Tüneller ve ?stasyonlar i?i ihale edildi, ihaleyi alan ortak giri?im ile May?s 2004`te sözle?me imzalanarak A?ustos 2004`te Türkiye’nin 150 y?ll?k rüyas?n?n gerçekle?mesi için ilk kazma Ba?bakan Recep Tayyip Erdo?an`?n kat?ld??? törenle vuruldu.

Delme ve bat?rma tünelleri olmak üzere 13,6 kilometresi yer alt?nda ve deniz alt?nda olacak toplam 76,6 kilometrelik Marmaray Projesi’nin en önemli a?amalar?ndan biri olan Ayr?l?kçe?me-Üsküdar-Kazl?çe?me-Yenikap? aras?nda delme tünellerin kaz?lmas?na 21 Aral?k 2006 tarihinde ba?land?.  

?lk tüp tünel 2007’de bat?r?ld?

Marmaray’?n ?stanbul Bo?az? alt?ndan geçi?ini sa?layacak 11 tünelin ilki, Ula?t?rma, Denizcilik ve Haberle?me Bakan? Binali Y?ld?r?m ve dönemin DLH Genel Müdürü Ahmet Arslan’?n kat?ld??? törenle 24 Mart 2007’de denize bat?r?ld?. Dünyan?n deniz alt?nda en derine yerle?tirilen tünellerin sonuncusu ise yine Bakan Y?ld?r?m`?n kat?ld??? törenle 23 Eylül 2008’de ?stanbul Bo?az?`n?n 60 metre alt?ndaki yerini ald?.

?lk ray kayna??n? Ba?bakan Erdo?an yapt?

Türkiye`nin 150 y?ll?k rüyas?nda, yeni bir dönüm noktas? da 15 Ocak 2012’de Ayr?l?kçe?me tünel giri?inde gerçekle?ti. Ba?bakan Erdo?an, geçen y?l 15 Ocak’ta Ayr?l?kçe?me’de Marmaray’?n ilk ray kayna??n? yapt?. Sadece Anadolu ve Avrupa yakalar?n? de?il, bir anlamda, Pekin ile Londra aras?n? kesintisiz demiryolu hatt? ile birle?tirecek Marmaray Projesi’nde ilk test sürü?ü 4 A?ustos 2013 tarihinde yap?ld?. ?lk test sürü?ünde makinist koltu?unda Ba?bakan Erdo?an oturdu. Erdo?an, kendi kulland??? trenle ?stanbul Bo?az?’n?n alt?ndan Asya yakas?ndan Avrupa yakas?na geçti.

Gebze ve Halkal? aras? 105 dakika sürecek

Türkiye, 150 y?ld?r bekledi?i hayalinde, binlerce i?çi, 1343 teknik uzman ve mühendis çal??t?. Üçü yer alt?nda olmak üzere 5 istasyondan olu?an Marmaray’?n ilk istasyonu Ayr?l?kçe?me, Kad?köy-Kartal-Kaynarca metro hatt?yla entegre olacak.

Marmaray Projesi, Avrupa ve Asya yakas?n? ?stanbul Bo?az?`n?n alt?ndan birle?tiren Gebze ve Halkal? aras?nda konumland?r?lan üç bölümden olu?uyor. 185 dakika süren Gebze ve Halkal? aras? yolculuk süresi, Marmaray Projesi kapsam?nda iyile?tirilmi? banliyö demiryolu sistemi hizmete aç?ld???nda söz konusu yolculuk 105 dakika sürecek. Bostanc? ve Bak?rköy aras? 37, Sö?ütlüçe?me ve Yenikap? aras? 12 dakika olacak. Trenler, ?stanbul Bo?az?`n?n Asya bölümündeki Üsküdar ?stasyonu ile Avrupa yakas?ndaki Sirkeci aras?n? ise 4 dakikada katedecek. 

Bo?az geçi? kesiminde çift hat olarak Kazl?çe?me`den sonra Yedikule`de yer alt?na giren Marmaray, Yenikap? ve Sirkeci boyunca ilerleyerek ?stanbul Bo?az?`n?n alt?ndan geçip ?stanbul`un Anadolu yakas?nda (Asya) Üsküdar`daki yer alt? istasyonuna ula??yor. Ayr?l?kçe?me`de tekrar yer yüzüne ç?karak Sö?ütlüçe?me`ye ula??yor. Yakla??k 13,5 kilometre olan bu kesim, bugün hizmete girdi. Gebze-Halkal? banliyö hatt?n?n da hizmete girmesiyle Marmaray ile Gebze-Halkal? aras?nda 2-10 dakikada bir sefer yap?lacak. Tek yönde saatte 75 bin, günlük ortalama ise 1 milyon 200 bin yolcu ta??nabilecek. 

Dünyan?n en derin bat?rma tüneli

Banliyö hatlar?n?n tamamlanmas?yla birlikte toplam maliyeti 8 milyar liraya ula?acak olan Marmaray, 60 metre derinli?i ile "dünyan?n en derin bat?rma tüneli" özelli?ine sahip. Sirkeci ?stasyonu`nun güney giri?inde yer alan yürüyen merdivenler, 61 metre uzunlu?u ile Türkiye`nin en uzun yürüyen merdiveni olma özelli?i ta??yor. 

Yüzeysel metro kesimi uzunlu?u 63 kilometre olan projede, yüzeyde 37 istasyon bulunuyor. Demiryolu bo?az tüp kesimi toplam uzunlu?u 13,6 kilometre olan Marmaray`da, delme tünel uzunlu?u 9,8 kilometre, bat?rma tüp tünel uzunlu?u 1,4 kilometre, aç-kapa tünel uzunlu?u 2,4 kilometre, yer alt?ndaki istasyon say?s? 3, istasyon boyu 225 metre.

Marmaray güzergah? ve duraklar? ise Halkal?, Mustafakemal, Küçükçekmece, Florya, Ye?ilköy, Ye?ilyurt, Ataköy, Bak?rköy, Yenimahalle, Zeytinburnu, Kazl?çe?me, Yenikap?, Sirkeci, ?stanbul Bo?az?, Üsküdar, ?brahima?a, Sö?ütlüçe?me, Feneryolu, Göztepe, Erenköy, Suadiye, Bostanc?, Küçükyal?, ?dealtepe, Süreyya Plaj?, Maltepe, Cevizli, Atalar, Ba?ak, Kartal, Yunus, Pendik, Kaynarca, Tersane, Güzelyal?, Ayd?ntepe, ?çmeler, Tuzla, Çay?rova, Fatih, Osmangazi ve Gebze`den olu?uyor.

98,5 metre ve 135 metre aras?nda de?i?en 11 tüp kullan?ld?

?stanbul Bo?az?`n?n alt?na yerle?tirilen tüpler, Tuzla`daki tersanede imal edildi. Mühendislik i?leri, Japonlar taraf?ndan yap?lan tüplerin yap?m?nda Türk mühendisler çal??t?. Tüplerin bir tanesi 135 metre uzunlu?unda, 15 metre geni?li?inde ve yakla??k 18 bin ton a??rl???nda. Marmaray`da, uzunluklar? 98,5 metre ve 135 metre aras?nda de?i?en toplam 11 tüp kullan?ld?. Tüpler önce Tuzla`da imal edilip, sonra Büyükada aç?klar?nda bat?r?ld?. 

Kent içi ula??mda rayl? sistemlerin pay? artacak

Marmaray, kent içi ula??mda rayl? sistemlerin pay?n? yüzde 28`e ç?karacak ve ?stanbul`un trafik sorununu önemli ölçüde azaltacak. Marmaray, ?stanbul-Ankara Yüksek H?zl? Tren Hatt?`n?n yan? s?ra ?stanbul Metrosu`na da ba?lanacak.

Bo?az köprülerinin trafik yükünü hafifletecek Marmaray`?n bütün bölümlerinin hizmete girmesiyle zamandan elde edilecek toplam tasarruf yakla??k 13 milyon saat olarak hesapland?. 2015 y?l? itibariyle elde edilecek olan toplam zaman tasarrufu y?lda yakla??k 25 milyon saat ve sistemlerin kapasitesi tamamen kullan?labilir hale gelmesiyle de yakla??k 36 milyon saat olacak.

Bilet fiyatlar? 1,95 lira

Vatanda?lar?n 1 Kas?m itibariyle kullanaca?? Marmaray`da uygulanacak bilet fiyatlar?, ?ehir içi ula??m fiyatlar? düzeyinde, 1,95 lira civar?nda olacak. ?stanbulkart, Marmaray`da da geçecek.

?stanbul`un tarihini de?i?tirdi

Marmaray çal??malar?nda yap?lan arkeolojik kaz?larda 35 binin üzerinde tarihi eser ile 13 bat?k gemi ç?kar?ld?. Proje kapsam?nda yap?lan arkeolojik kaz?larda ?stanbul`un tarihine ???k tutacak birçok eser gün yüzüne ç?kar?ld?. ?stanbul tarihini 8 bin 500 y?l geriye (MÖ 6500) götüren ilk ?stanbullunun iskeleti ve 8 bin 500 y?ll?k ayak izleri bu kaz?larda bulunurken, dünya literatüründe yer alan ama izine bir türlü rastlanamayan Thedesius Liman?`n?n da Yenikap?’da oldu?u ortaya ç?kt?. "Milenyum Liman?" da denilen bu alanda, 37 bat?k gemiye rastland?. Bu gemilerden en dikkat çekeni ise "12 nolu bat?k", yüküyle batt??? günkü haliyle gün ?????na ç?kar?ld?. Arkeolojik kaz?lar ile buluntular?n kald?r?lmas? i?lemleri geçen y?l tamamland?. Bu tarihi de?erler, Yenikap? 100 ada olarak nitelendirilen bölgede kurulacak Arkeopark’ta ve Marmaray Müzesi`nde sergilenecek.

TBMM Ba?kan? Çiçek

Marmaray`?n Üsküdar Meydan?`nda düzenlenen aç?l?? töreninde konu?an TBMM Ba?kan? Cemil Çiçek, "Daha dün denecek kadar k?sa bir süre evvel, yat?r?m yapamayan, maa? ödeyemeyen, borç bulamayan, iki yakas? bir araya gelemeyen bir Türkiye`den, iki k?tan?n yakas?n? bir araya getiren bir güne, bir mutlulu?a ula?t?ysak gerçekten bugün Cenab-? Hakk`a çok ?ükretmeliyiz" dedi.

Ula?t?rma, Denizcilik ve Haberle?me Bakan? Y?ld?r?m

Ula?t?rma, Denizcilik ve Haberle?me Bakan? Binali Y?ld?r?m, "Art?k ?stanbul, Marmaray`dan önce, Marmaray`dan sonra diye an?lmaya ba?l?yor. Marmaray projesi, ?stanbul`un bilinen tarihini 6 bin y?ldan, 8 bin 500 y?la ç?kar?yor. ?stanbul`un tarihini, Marmaray`la yeniden yaz?yoruz" ifadelerini kulland?.

?stanbul Valisi Mutlu

?stanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu ise Marmaray ile ?stanbul`un tarihine ve ismine lay?k bir projenin hayata geçirildi?ini söyledi.

?stanbul Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Topba?

?stanbul Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Kadir Topba? da "Marmaray, sadece ?stanbul ve Türkiye için de?il, dünya için önemli bir proje" dedi.

Aç?l?? kurdelesini hep birlikte kestiler

Marmaray`?n aç?l?? kurdelesi, Cumhurba?kan? Abdullah Gül, TBMM Ba?kan? Cemil Çiçek, Ba?bakan Recep Tayyip Erdo?an ve yabanc? konuklar taraf?ndan kesildi.

Üsküdar Meydan?`nda gerçekle?tirilen törene, Gül, Çiçek ve Erdo?an ile bakanlar?n yan? s?ra Somali Cumhurba?kan? Hasan ?eyh Mahmud, Japonya Ba?bakan? Shinzo Abe ve Romanya Ba?bakan? Viktor Ponta ile 8 ülkeden 9 konuk bakan kat?ld?.

Sayg? duru?unda bulunulmas? ve ?stiklal Mar??`n?n okunmas?n?n ard?ndan Marmaray`? anlatan sinevizyon gösterisi yap?ld?.

Protokol konu?malar? sonras? Cumhurba?kan? Gül, TBMM Ba?kan? Çiçek ve e?i Gülten Çiçek, Ba?bakan Erdo?an ile e?i Emine Erdo?an, Somali Cumhurba?kan? Hasan ?eyh Mahmud, Japonya Ba?bakan? Shinzo Abe, Romanya Ba?bakan? Viktor Ponta ve di?er yetkililer, törenin yap?ld??? platforma ç?karak aç?l?? kurdelesini kestiler.

Kurdele kesiminden önce Diyanet ??leri Ba?kan? Mehmet Görmez dua etti.

Günün an?s?na hediye

Marmaray`?n an?s?na Ula?t?rma Denizcilik ve Haberle?me Bakan? Binali Y?ld?r?m taraf?ndan Cumhurba?kan? Gül, TBMM Ba?kan? Çiçek, Ba?bakan Erdo?an, Romanya Ba?bakan? Viktor Ponta, Japonya Ba?bakan? Shinzo Abe ve Somali Cumhurba?kan? Hasan ?eyh Mahmud`a, ilk Marmaray projesinin eskizlerinin i?lendi?i tablo hediye edildi. 

Cumhurba?kan? Gül ve Ba?bakan Erdo?an konu?mak için kürsüye yürüdü?ünde, "Üsküdar`a gider iken" ?ark?s? çald?.

Cumhurba?kan? Gül ve Ba?bakan Erdo?an konu?urken denizde bulunan K?y? Emniyeti`ne ait gemiler de korna çalarak gösteri yapt?. Vatanda?lar da Gül ve Erdo?an`a, konu?malar? s?ras?nda s?k s?k sevgi gösterisinde bulundu.

Bu arada törenin ard?ndan bir süre meydanda bekleyi?lerini sürdüren vatanda?lar, bugün Marmaray`a giremeyeceklerinin anons edilmesi üzerine alandan ayr?ld?lar.

Daha sonra Gül, Çiçek ve Erdo?an ile beraberindekiler Marmaray`a indiler.